بورس و برجام دو نام آشنا در اقتصاد ایران هستند که این روزها تداوم و رشد یکی در گرو دیگریست. حال با تمام مخاطراتی که برجام را تهدید می کند، تکلیف بازار سرمایه چیست؟ آیا بورس ایران می تواند با وجود این مخاطرات به حیات خود ادامه دهد؟ سوالاتی که قدوسی، کارشناس بازار سرمایه، در گفت و گو با خبرنگار پاداش سرمایه به آن می پردازد:

بورس و انتخابات

قدوسی با توجه به انتخابات ریاست جمهوری  پیش رو، تاثیرات این مقطع بر بازار سرمایه را این گونه بررسی کرد: دولت بعدی و به طور مشخص  کابینه ی اقتصادی آن، تاثیر مستقیمی بر بازار سرمایه دارد. ضمن اینکه سیاست های اقتصادی، مستقل از سیاست های دولت در عرصه ی بین الملل و روابط بین المللی نیست؛ درنتیجه این که چه دولتی با چه ترکیبی از کابین در سیاست آتی کشور مستقر شود، می تواند در روند آینده بازار سرمایه تاثیر گذار باشد. بنابراین انتخابات از جمله عوامل بسیار مهم در مسیر بازار سرمایه است که درگذشته نیز تاثیر خود را به اثبات رسانده.

بازار سرمایه و احیای برجام

وی در مورد پر رنگ شدن صحبت ها در مورد برجام و تنش بین تیم های مذاکره کننده گفت: اگر برجام احیا شود می تواند اثر منفی کوتاه مدتی را بر روی بازار سرمایه ایجاد کند؛ آن هم از طریق کاهش کانال نرخ ارز. البته نمی توان انتظار کاهش چشم گیر و شدیدی را از کاهش نرخ ارز در صورت احیای برجام داشت و ممکن است آن طور که انتظار می رود کاهش نیابد اما قطعا تاثیرات کوتاه مدتی را بر بورس ایران خواهد داشت.

او در همین راستا افزود: اثر مثبتی که برجام بر روی شرکت ها می گذارد، شامل مباحث تولید و فروش صادراتی شرکت ها است که سبب تقویت آن می شود. از طرفی هزینه های اضافی ناشی از تحریم ها و  تحمیل شده بر شرکت ها از جمله کمبود قطعات و مواد اولیه و یا کمبود تکنولوژی، می تواند کاهش پیدا کند. همچنین شاهد کاهش قابل توجه هزینه ها در خصوص فروش های صادراتی و جابه جایی پول به شرکت ها نیز خواهیم بود که از جمله اثرات مثبت برجام بر بازار سرمایه است.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: اگر بخواهیم برایندی از اثرات منفی و مثبت برجام، یعنی کاهش نرخ ارز و تسهیل فعالیت شرکت ها، بر بازار سرمایه داشته باشیم، به طور کلی می توان منتظر شرایط بهتری را برای بورس ایران بود..

برجام و بازارهای موازی

وی ادامه داد: تحرکات بازارهای موازی نیز در این مورد از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند. اگر برجام احیا شود، انتظار بر این است که بازارهای موازی در رکود قرار بگیرند و تحرک خاصی را از آن ها شاهد نباشیم. درنتیجه افرادی که علاقه مند به سرمایه گذاری های بلند مدت و یا کوتاه مدت هستند می توانند بازار سرمایه را، آن هم با وجود سطوح مناسب قیمت فعلی بازار، محلی مناسب برای سرمایه گذاری تشخیص دهند. در این صورت شاهد انتقال منابع از بازار های موازی به بازار سرمایه  خواهیم بود که به بهبود این بازار کمک شایانی می کند.

بازار سرمایه و عدم احیای برجام

قدوسی تصریح کرد: اما اگر برجام احیا نشود، ما با پیچیدگی و ابهامات زیادی در تحلیل و پیش بینی روند بازارسرمایه و بورس روبرو خواهیم بود. زیرا از طرفی می توان واکنش سریع و افزایشی نرخ ارز را شاهد بود و یا اینکه انتظار افزایش نرخ ارز در اقتصاد کشور ایجاد می شود. درنهایت هر کدام از عوامل گفته شده به نفع بازار سرمایه خواهند بود و سبب افزایش درامد شرکت ها و رشد بورس ایران خواهند شد.

او ادامه داد: در صورت عدم احیای برجام با اثرات پیچیده و معناداری روبرو خواهیم شد. از این جهت که مشکلاتی که برای شرکت ها زمان تحریم ایجاد شده ادامه پیدا می کند و حتی تشدید نیز می شود. ممکن است شرکت هایی که به ورود تکنولوژی و خرید مواد اولیه از خارج از کشور وابستگی دارند، در بخش تولید دچار محدودیت شوند. ضمن اینکه بازارهای صادراتی تضعیف می شوند و یا حتی از دست می روند. و باید توجه داشت که قطعلا شرکت ها در بخش فروش دچار محدودیت خواهند شد و فروش آن ها کاهش پیدا می کند.

بورس و رفتار تحمیلی دولت

وی افزود: مشکل دیگری که در صورت ادامه ی تحریم ها بوجود خواهد آمد این است که رفتار دولت  به دلیل مضیقه و کمبود منابع ممکن است به شرکت های بورسی آسب وارد نماید.

یعنی دولت تلاش کند تا درامدش را از محل  مالیات افزایش دهد، پایه های مالیاتی جدید تشکیل دهد، نرخ مالیات را افزایش دهد و یا معافیت های مالیاتی را کاهش دهد و یا حذف کند که همه ی این موارد به ضرر شرکت های بورسی  و بورس خواهد بود.

ممکن است دولت تصمیم بگیرد تا در فضای تنگنای اقتصادی تاکید بیشتری بر روی کنترل قیمتی داشته باشد. شرکت ها را موظف  به عرضه ی محصولات به قیمت دستوری کند و در سمت هزینه ها نیز، هزینه های جدیدی به شرکت ها تحمیل کند. به عنوان مثال خوراک شرکت ها و نهادهای تولید افزایش قیمت دهد و سطح هزینه های شرکت نیز افزایش پیدا کند که این عوامل اثراتی  منفی را بر بازار سرمایه تحمیل می کند.

 او در پایان بیان داشت: احیا یا عدم احیای برجام اهمیت ویژه ای برای بازارسرمایه و بورس ایران دارد. که اگر احیا شود اثرات مثبت قابل توجهی خواهد داشت و اگر احیا نشود براورد اثرات ذکر شده کمی پیچیده خواهد بود. در این صورت باید دید که در بازار سرمایه چه اتفاقی رخ می دهد. آیا زور افزایش نرخ ارز بیشتر خواهد بود و یا زورعوامل منفی.